Kiradan çıkarken en sık yaşanan sorunlardan biri, yıllar önce ödenmiş olan depozitoyu geri almaktır. “Verdiğim para, son kiranın tutarına göre güncellenmeli mi, yoksa ne verdiysem onu mu almalıyım?” sorusu, hem kiracıların hem de ev sahiplerinin aklını karıştırır. Bu sorunun cevabı, kira sözleşmenizi imzaladığınız tarihe göre tamamen farklıdır.
1. Eski Sözleşmeler (1 Temmuz 2012 Tarihinden Önce İmzalananlar)
Eğer sözleşmeniz bu tarihten önce yapıldıysa, o dönemdeki kanunlarda depozitonun nasıl iade edileceğine dair net bir kural yoktu. Kiracının, parasının değerini korumak için “bankaya yatıralım” deme gibi bir yasal hakkı bulunmuyordu.
Bu yüzden Yargıtay (en yüksek mahkeme) konuya müdahale etti ve kiracıyı koruyan bir karar verdi:
- Kural: Ev sahibi, aldığı depozitoyu güncelleyerek iade etmek zorundadır.
- Anlamı: Depozitonuz, tahliye günündeki değerine getirilir. Bu hesaplama genellikle son ödediğiniz kira miktarı üzerinden yapılır. Yani depozitonuz “bir kira bedeli” ise, son kiranız ne kadarsa o tutarı geri alırsınız.
- Gerekçesi: O dönemde kanun size paranızı koruma imkânı vermediği için, paranın enflasyon karşısında erimesinden siz sorumlu tutulamazsınız.
2. Yeni Sözleşmeler (1 Temmuz 2012 Tarihinden Sonra İmzalananlar)
2012’de yürürlüğe giren yeni Borçlar Kanunu, depozito konusunda her şeyi değiştirdi. Yeni kanun, kiracıya parasını koruması için çok önemli bir seçim hakkı tanıdı: Artık kiracı, depozitonun bankada faiz getiren bir hesaba yatırılmasını ev sahibinden isteyebilir.
(Önemli Not: Bu kural konutlar için 2012’den beri geçerlidir. Sadece iş yerleri için 2020’de başlamıştır.)
Bu yeni hak, “depozito güncellenir mi?” sorusunu büyük bir belirsizliğe soktu. Çünkü bu yeni dönem sözleşmeleri için Yargıtay’ın henüz verdiği bir karar yok. Şu an iki farklı görüş var:
- Görüş 1 (Verdiğin Parayı Geri Alırsın): Bu görüşü savunanlar der ki: “Kanun sana paranı bankaya yatırıp koruma seçeneği sundu. Sen bu hakkı kullanmayıp parayı elden verdiysen, risk sana aittir. Sözleşmede ‘10.000 TL depozito alındı’ yazıyorsa, 10.000 TL geri alırsın.”
- Görüş 2 (Para Güncellenmeli): Bu görüşü savunanlar ise şöyle der: “Yıllar sonra aynı parayı geri almak adil değil. Ev sahibi bu parayı kullandı. Özellikle sözleşmede net bir rakam yerine ‘2 aylık kira bedeli’ yazıyorsa, son kira neyse ona göre iade yapılmalıdır.”
Peki, Mahkemeler Ne Yapar? Sözleşmeniz Çok Önemli
Yargıtay son sözü söyleyene kadar, bir dava durumunda hâkimin büyük ihtimalle kira sözleşmenizde ne yazdığına bakması beklenir:
- Eğer sözleşmede “15.000 TL depozito alınmıştır” gibi net bir para tutarı yazıyorsa, mahkemenin bu paranın iadesine karar verme ihtimali daha yüksektir.
- Ancak sözleşmede “2 kira bedeli depozito alınmıştır” gibi genel bir ifade varsa, mahkemenin son kira bedelini baz alarak iadeye karar verme olasılığı daha fazladır.
Özetle: Eski sözleşmelerde depozitonun güncellenerek iade edilmesi bir zorunluluktur. Yeni sözleşmelerde ise durum belirsizdir. Bu belirsizlikte, kira sözleşmenizde yazan ifade, olası bir anlaşmazlıkta sonucun ne olacağını büyük ölçüde belirleyecektir.
