Taksirle Yaralama Ne Demek?
Taksirle yaralama, Türk Ceza Kanunu’nun 89. maddesine göre, bir kişinin dikkat ve özen gösterme sorumluluğunu yerine getirmediğinde ve sonucunu öngöremediği bir eylem sonucu bir başkasını yaralamasıdır.
Eğer kişi, olası bir sonucun gerçekleşebileceğini biliyor ancak yine de bu sonucu istemiyorsa, bu durum bilinçli taksir olarak adlandırılır ve ceza daha ağır olabilir.
Taksirle yaralama, kasten yaralama eyleminin dikkatsizce gerçekleşen şeklidir ve sonuçları genellikle benzerdir. Fail, bir kişiye fiziksel zarar verir veya onun sağlığını veya algılama yeteneğini etkiler.
Taksirle Yaralama Suçu Hangi Durumlarla Gerçekleşir?
Taksirle yaralama, günlük hayatta sıkça rastlanabilen bir eylemdir.
- Trafik kazaları,
- doktor hataları,
- inşaatlardaki kaza durumları ya da
- yangın ve patlama sonucu meydana gelen olaylar bu suçun tipik örneklerindendir.
Örneğin, bir doktorun ameliyat esnasında hastaya gereğinden fazla bir kesik atması veya bir sürücünün trafik ışıklarına uyduğu halde karşıdan birinin geçebileceğini hesaba katmaması ve bu yüzden birine çarpması taksirle yaralama suçu olarak değerlendirilir.
Ayrıca, ev kazaları ya da yiyecek ya da ilaçların yanlış etiketlenmesi sonucu bir kişinin zarar görmesi de bu suça örnektir.
Taksirle Adam Yaralama Suçunun Temel Bileşenleri
Taksirle adam yaralama suçunun oluşabilmesi için üç ana unsura ihtiyaç vardır:
- tipiklik,
- hukuki yasaklama ve
- failin ceza sorumluluğu.
Bu unsurların hepsinin mevcut olması gerekmektedir.
Bir kişi, belirli bir durumda dikkatli ve özenli olma yükümlülüğü altındayken, bu yükümlülüğüne aykırı hareket edip bir başkasına zarar verirse, bu durum taksirle yaralama suçu kapsamına girer. Ancak, bu eylemin TCK ve diğer yasal düzenlemelerle belirlenen sınırlar dahilinde hukuki olarak kabul edilemez olması gerekmektedir.
Ayrıca, faile ceza verilmesi için failin ceza sorumluluğunun, yani kusur yeteneğinin olması şarttır.
Taksirle Yaralama ve Kasten Yaralamanın Arasındaki Fark
Taksirle yaralama ve kasten yaralama suçlarına bakıldığında, temel eylemler ve sonuçları oldukça benzerdir. Ancak, bu iki suçu birbirinden ayıran asıl neden, failin eylemi gerçekleştirirkenki niyetidir.
Kasten yaralama suçu, isminden de anlaşılacağı üzere, failin bilinçli ve isteyerek birisine zarar vermesiyle gerçekleşir.
Oysa taksirle yaralama suçunda, failin kasıtlı bir eylemde bulunmamasına rağmen dikkatsizlik veya özensizlik sebebiyle birisine zarar vermesi söz konusudur. Bu zarar, failin bilmediği ve istemediği bir sonuç olarak ortaya çıkar.
Taksirle Adam Yaralama Suçunun Cezaları
Taksirle adam yaralama eyleminin cezai yaptırımı, 3 ay ile 1 yıl arasında hapis ya da adli para cezası olarak belirlenmiştir.
Eğer taksirle yaralama suçunda nitelikli bir durum varsa, bu durumda ceza yarı oranda artırılır. Bazı özel nitelikli taksirle yaralama durumlarında ise bu ceza tam olarak iki katına çıkar.
Birden fazla kişinin taksirle yaralama eylemi sonucunda zarar görmesi halinde, bu durumda verilecek hapis cezası 6 aydan başlayarak 3 yıla kadar olabilir.
Cezalar, seçimli niteliktedir; bu, hâkimin ya hapis cezası ya da adli para cezası kararı verebileceği anlamına gelir. 1 yıl veya daha kısa süreli hapis cezaları, kısa süreli hapis olarak nitelendirilir. TCK’nın 50. maddesi gereği bu tür kısa süreli hapis cezaları, alternatif cezalara dönüştürülebilir. Bu alternatiflerden biri adli para cezasıdır.
Ancak, bu maddenin 2. fıkrası, seçenek yaptırımlı suçlarda hükmedilen hapis cezasının adli para cezasına dönüştürülmesini engeller. Yine de, bir hâkim, kısa süreli hapis cezasını uygun gördüğü başka bir alternatif cezaya dönüştürebilir.
Taksirle Yaralama Suçunun Özellikleri
Zamanaşımı:
- Dava Zamanaşımı: Suçun işlenmesinden sonraki 8 yıl içerisinde ceza davası başlatılmazsa, bu suçla ilgili ceza davası açılamaz. Eğer bu süre sonrasında dava başlatılırsa, dava düşer.
- Ceza Zamanaşımı: Sanığa verilen cezanın kesinleşmesinden sonraki 10 yıl içerisinde ceza infaz edilmezse, bu ceza artık uygulanamaz.
Uzlaşma:
- Taksirle yaralama suçu, 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu kapsamında uzlaşmaya uygun suçlar arasında yer alır. Bu, mağdur ve sanığın, uzlaştırmacının yardımıyla anlaşabileceği anlamına gelir. Uzlaşma gerçekleşmezse, ceza davası başlatılır.
Yetkili ve Görevli Mahkeme:
- Taksirle yaralama suçunun değerlendirilmesinde yetkili mahkeme, suçun işlendiği yerdeki mahkeme iken, görevli mahkeme asliye ceza mahkemeleridir.
Şikâyete Bağlı Mı:
- Genellikle, taksirle adam yaralama suçu şikâyet üzerine işlem görür. Şikâyet hakkı bulunan kişi, suçun ve failin kim olduğunun farkına vardıktan sonraki 6 ay içerisinde şikâyetçi olabilir. Şikâyet, hüküm kesinleşene dek geri alınabilir. Şikâyet edilmediği sürece, bu suçla ilgili bir soruşturma veya kovuşturma başlatılamaz.
Sonuç
TCK kapsamında tanımlanan taksirle yaralama, bireylere karşı işlenen suçlardan bir tanesidir. Suçun cezayı artırıcı sebepleri mevcuttur. Ancak bu sebeplerin bulunmadığı hallerde, verilecek hapis cezası en fazla 1 yıl olabilir.
